Raskalnikov, Bazarov, Oblamov ve Camu'nu Meursault'u nihilist bireyler olarak karşımıza çıkar. Kimisi karamsardır, kimisi amaçsızdır, kimisi ölüme duyarsızdır. Ancak hepsinin temelinde nihilist birey yaşamla ilgili hayal kırıklığına uğramıştır bir kere. Bunun ruhsal yıkımı ve ağırlığı omuzlarındadır. Gelin sizlerle nihilist bireylerin özelliklerine, bakış açılarına ve psikolojilerine bakalım.
Bir Nihilistin Psikolojisi
"Bir fikir üzerimde yeterince uzun süre kafa patlatırsak, ilk başta ne kadar güçlü görünürse görünsün ya da ne kadar geniş kabul alırsa alsın; onun gerçeğinden şüphe etmeye başlarız." Nihilist biri hakkında rahattlıkla kanıya varabileceğimiz temel özellikleri çok düşünüyor olmalarıdır. Bu düşünme silsilesi şüphe etmekten kaynaklanır. Değerlere, topluma, insana ve yaşama dair şüphe.
Nihilist birey varlığın anlamı dahil her şeyi reddeder, "hiçbir otoriteye boyun eğmez." Yavaş yavaş kendi içinde yıktığı bütün toplumsal değerler sonucu topluma karşı bir yabancılaşma başlar. İnsanlarla konuşmak, güne başlamak, bir şeyler uğruna emek vermek kişiye anlamsız gelir. Çünkü hayat zaten anlamsızdır. Hiçbir bilginin doğruluğundan emin olamayacağını düşünür. Hayata dair yıktığı bütün değerler onun için doldurulamaz bir hezeyan halini aldığı bir bunalım zamanından geçer.
Nihilist birey anlayış eksikliğine sahiptir. Kimse o bireyi tam anlamıyla anlayamaz ve bu kişiyi son derece yalnızlaştırır. Topluma karşı yabancılaşmayı, kendine karşı da yabancılaşma takip eder. Nihilist bireyler alaycı tutum sergilediği topluma karşı kibirli olmaktan geri durmazlar. Bu öylesine artar ki hayatta yıkılacak ve değersizleştirilecek bir şey kalmaz. Yaşamanın kendisi de dahil. Birey bütün hayat değerlerini yok etmesi, kendi kişiliğini var edecek olguları yitirmesine sebep olur. Kendini tanımlayamamaya başlar. Bu kişi psikolojisi için ciddi anlamda bir özsaygı problemi doğurur. Tabi Optimis nihilist birey için değil. Niçe bu duruma karşı "değerlerin yeniden yaratılışı" ve "üstün insan" konseptlerini sunsa da bu her nihilist birey için geçerli olamayabiliyor. Burada öncelikle insan psikolojisinin ihtiyaç duyduğu değerler ortadan kalkıyor. Bireyi kendine ve topluma karşı yabancılaştırdığı sekansta; yeni değerlerin koyulmaması melankoliyi kaçınılmaz kılıyor.
Melankoli; kara duygu, kişinin yoğun bunalım yaratan, zamanla kendine, ait olduğu topluma ve mekanlara karşı hissettiği yabancılaşmadır. Kişi aşırı düşünür; iç dünyasında sürekli bir şeylerin muhasebesini yapar, bıkkınlık, çaresizlik, umutsuzluk, çözümsüzlük düşünceleri kafasında dönüp durur. Freud melankoli ve yas arasında bağlantı olduğunu söyler. Melankoli deki insanlar bir şeyi yitirdiğini bilir, bunun acısını çekerler ancak neyi, nasıl yitirdiklerini kestiremezler. Bir nihilist için yaşamın neşesini "değerini" yitirmek, onu her şeyden uzaklaştırır.
Melankolide ki birey ölüm düşünceleri ile baş başa yaşayabilir. Ölme fikrine karşı duyarsızlaşmıştır. Nihilist için ölüm kolay ele alınan bir konudur ve insan doğasının "hayatta kalma programına" terstir bir kere. Bu kişi için duyguların doğru çalışmaması anlamına gelir.
Turgenyev'in Babalar Ve Oğullar'ında ki Bazarov'u çok bilgilidir ancak ailesine ve arkadaşlarına karşı çok bencildir ve aşkı inkar eder, aşık olunca da kendini inkar eder. Raskalnikov da entellektüel birikime sahiptir ancak kendine cinayet işleme hakkı yaratır. Oblamov hayatta yapması gereken şeyleri o kadar önemsiz görür ki üşengeçliği ile tanınır. Yer Altından Notlar'da Dosdoyevski "gereksiz insan" profili çizerken karakterin ağzı iyi laf yapar ve anlamsız bir buhran hissettirir. Camu Yabancı'sında Meursault'ın ölüme karşı nasıl tepki veremediğini görürüz. Gerçekten de bu kişiler için yaşam uğraş verilmemesi gereken bir şeydir. Ya da sadece öyle akışına bırakılması gereken bir şey.
Nihilist birey birlik, beraberlik kavramlarına; hayatın çoşkusu olacağına, insanın potansiyaline ve bilgeliğine inanmadıkları için insan doğasına aykırı yaşamaktadırlar. Bazarov yenildiği duygularıyla nihilizmin hayatla ve insan psikolojisiyle bağdaşamıyacağı alt mesajını barındırır.
Dipnot; bu yazı da bahsettiğim nihilist profili hayatı reddeden ve yaşanması için bir neden olamadığını düşünen, daha çok karamsar bir nihilist birey özelinde düşünülerek yazılmıştır.
