"Ronaldoooo ah direk de patladı..." şu cümle bile hemen o şutu gözümüzün önüne getirir. O direkden gelen ses, topun havada süzülüşü, bir anda yere inip direkden sekmesi, taraftarın heyecenlanıp yerine oturması. Tüm bunlar nasıl olabiliyor? Gelin sizlerle direkden dönen topların neden daha çok hatırlandığına ve daha çok haz verdiğine bakalım.
Direkden Dönen Toplar Neden Daha Çok Haz Veriyor?
Öncelikle nasıl bu şutları unutamadığımıza dair bir etkiden bahsetmek isterim. Bir gün restorana giden Zeigarnik Bluma'nın dikkatini garsonun siparişleri nasıl unutmadığı çeker. Garson siparişleri aklına yazdığını ve her siparişin servisinden sonra tamamlanan siparişi aklından sildiğini söyler. Bu durum üzerine hocası Kurt Levin ile çeşitli çalışmalar ve deneyler yapan Zeigarnik Bluma; bitirilmemiş, sonlandırılmamış işlerin, zihni meşgul ettiği ve iş bitince, zihnin bu meşguliyetten kendini kurtardığı, tamamlanmamış görevler/işler, tamamlanmış görevlere/işlere nazaran yaklaşık olarak iki kat daha fazla hatırlanabilmektedir; sonucuna ulaşır. Yani Zeigarnik etkisi; beynin tamamlanmamış şeyleri daha çok hatırlama eğilimidir. Zihnimiz yarıda bırakılmış, eksik kalmış veya tamamlanmamış şeyleri; beyinde tutuyor.
Böylece direkden dönen topun o hava da süzülüşünü bir kez daha hatırlarız ve "ya gol olsaydı" diye iç çekeriz. Halbu ki o gol olsa, artık tamamlanmış olucak, belki yılın golü ödülünü alıcak ama hafızanızda daha az dikkat çekicek. Neden gol olmasına kıyasla daha çok haz verdiği ise bu etkiyle ilintili görünüyor. Yani o golün vereceği hazzın yanında, o gole bu kadar yaklaşmış olmak, o duyguyu da zihnimizde çok ön planda tutuyor ve gol olmadığı için o duyguyla beraber hafızamızda aynı şekilde yer ediniyor. Gol olunca ise bu duygu kısmen tamamlanıyor ve tekrar hatırlandığında aynı duygu boyutunu taşımayabiliyor. Ki direk sesinin ayrı bir güzelliği de var.. :)
Kaynakça
Bahar GÜRDİN, ZEİGARNİK VE DİDEROT ETKİLERİNİN YENİ ÜRÜN ALIMINDA TÜKETİCİLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ; ÇAKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi/ Journal of Institute of Social Sciences Cilt/Volume: 11, Sayı/Number: 1, (Nisan/April 2020): 151-173
