Evet hiç bir şeyi bitiremiyorsun. Sürekli erteliyor ya da motivasyonunu kaybediyorsun. Artık yarıda bıraktıkların seni yormaya başladı. Peki neden bitiremiyorsun? Hiç düşündün mü? Gelin sizlerle bir şeyleri yarıda bırakmanın temelde neyden kaynaklanabileceğine ve zeigarnik etkisine bakalım.
Bir Şeyleri Yarıda Bırakma Ve Zeigarnik Etkisi
Hep beyinden bahsedildiğinde, beynin bir şeyleri bitirmeyi sevdiği söylenir. Dopamin salgılamak için var olan ödül mekanizması böyle çalışır. O iş, görev veya edimi bitir, al sana benden dopamin. Ancak bazı insanlar için durum tam olarak böyle olamayabiliyor. Beyinleri o işi bitirmenin karşılığında onlara herhangi bir şey vadetmiyor belki de.
İlk olarak bu durumun tek seferde oluşmayacağını söylemek gerek. Bu davranış bir kaç kere tekrarlandığında bir eğilim, alışkanlık haline gelebiliyor. Tamamlanmamışlık bir döngü haline geliyor. İlk bakışta beynin, yeni bir şey yapmaya karşı verdiği mutluluk hissiyatı daha sonra "onu" bitirmenin vadettiği ödülden çok; yeni bir şeye başlamanın vereceği ödüle kendini kaptırabiliyor. Burda devreye irade ve motivasyon girer. Anlık ödül, gelecekte ki daha büyük ödüle tercih edilebilir. Motivasyonunuz size ipuçları verse de bunlarda yanıltıcı olabilir. Zamanla alışkanlık haline gelen bu durum, vücutta yılgınlık, kendine saygını yitirme(yaptığın şeyin değerli olmadığı ya da yapıp yapmamanız arasında bir fark olmadığı), dikkat dağınıklığına ve bu dağınıklık düzeyinin düşmesine sebebiyet verebilir.
Zeigarnik etkisi; beynin tamamlanmamış şeyleri daha çok hatırlama eğilimidir. Zihnimiz yarıda bırakılmış, eksik kalmış veya tamamlanmamış şeyleri; beyinde tutuyor. Nasıl tamamlamak ödül sağlıyorsa, tamamlanmamış şeylerde beyinde stres yaratıyor ve bellekte ön planda tutuluyor. Bu etkiyi en iyi diziler kullanır. En heyecanlı yerde keserek beyinin aktif halde kalmasını ve diğer bölüm için heyecan duymasını sağlar. Ayrıca bir önceki bölüm de hikayeyi tamamlamak için daha akılda kalıcı olur.
Bir şeyleri yarıda bırakmak, sizin için bir süre sonra enteresan bir hale gelebilir.(Artık bu duruma kendiniz de şaşırıyor olabilirsiniz) Size bilinçdışınızın boşlukta kalmanın dehşetini yaşatmamak için zihninizin tamamlanmamış şeyleri kafada tutma eğilimiyle perdelediğini, derin psikoanalitik tahlillerle sorunun sizde olmadığını söylemek isterdim. Ancak maalesef bu temelde irade, bunun devamında dürtüsellik ve dikkat dağınıklığını yenebilme, kısaca yaptığınız şeye kendinizi kanalize edebilmenizle alakalı. Bunu yapmamanız özsaygınızı zedelemeye başlar. Alışkanlık haline gelir. O yüzden You'yu 2. sezon 5. bölümünde bıraktığını söyleyen bir arkadaşınıza sinirlenmenizin nedeni; bu dizinin harika olmasından değil, onun kendi öz saygısını zedeliyor olmasından kaynaklanıyor olabilir.
