İmgesel Maruz Bırakma Nedir? Ne İşe Yarar?
İnsan zihni duygusal değeri yüksek anıları kafamızın içinde tekrar tekrar oynatmaya meyillidir. Bu anılar gün içinde kafamızın içinde yeniden sahnelenir, aynı duygular deneyimlenir. Bu olay veya anı, kaygı verici bir sahne ise çok daha az belirir. Bundan kaçınılır, o anı veya durum zihnin en uzak köşesine itilir. Tam da burada imgesel maruz bırakma terapi yöntemi devreye girer.
İmgesel maruz bırakma bilişsel-davranışçı terapinin
alt bir yöntemidir. Kaygı bozukluklarında kullanılan Expasure alıştırmalardan
biridir.
İmgesel maruz bırakma tekniği, danışana hayal ederek;
travma, öznel veya sosyal fobi, obsesiyon (takıntılı düşünceler), kısaca kaygı
verici uyaranın zihinde canlandırılmasıyla gerçekleşir. Hasta kontrollü ortamda
sürekli olarak korkuyla yüzleştirilerek, korku-kaygının sönmesi, korku
uyandıran uyaranın olduğu durumlarda güvenlik hissinin oluşması
amaçlanmaktadır. Korkutan ya da kaygıya sebep olan sahneleri geliştirmek ve
danışanın sahneyi tam olarak hayal etmesi, öznel rahatsızlık birimlerini
belirtmesi önemlidir. Danışan sonucunda
beklediği olumsuz sonucun gerçekleşmediğini görmesi ve kaygı azalana kadar bu
duruma devam etmesi, yani maruz kalması gerekmektedir.
Danışan gözlerini kapatarak travma anını, kaygı verici sahneyi yüksek
sesle anlatabilir. Travmayla ilgili anın daha iyi canlandırılabilmesi için olay
şimdi yaşanıyormuşçasına şimdiki zaman cümle kalıpları kullanabilir. Bu şekilde
o “anı” daha iyi deneyimleme fırsatı bulan danışan için oradaki sahne
yaşanırken esas kaygı verici faktörlerin yakalanması terapist için rota
oluşturabilir.
Terapistin görevi; kişinin travmatik yaşantılarına
canlandırma; uyarılmışlık halini sürdürmesine yardımcı olma ve duygusal
dışavurumlara karşı güvenilir bir ilişki içinde rehberlik etmektir. Burada
istenen; kişinin anksiyetesini kontrol edebileceği düzeye kadar bu kaygı
uyandıran sahnenin canlandırılmaya devam edilmesidir. Zamanla ortaya çıkan
kaygının tolere edilip azaltıldığı hastaya gösterilir.
Bu uygulamanın amacı; hastayı kaçındığı düşünce ve
durumlarla, güvenli bir ortamda yüzleştirilerek “duygunun işlenmesini”
sağlamaktır. Aynı zamanda bu uygulama danışanın travmayı yaşamakla,
hatırlamanın farklı olaylar olduğunu fark etmesine yardımcı olmaktadır.
Kaynakça
https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_10401.htm
Sütçügil,
L., Aslan, S. (2012)Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Prolonged Exposure
Terapisi; L. Sütçügil ve ark./Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar
Dergisi 1(2012) 98-104
