İnsanlar neden sürekli fotoğraf çekiyorlar? Bununda ötesinde neden bunu sürekli yayınlıyorlar? Gelin sizlerle insanların fotoğraf çekme motivasyonlarına, aşağılık kompleksine, ve birde deprem zamanında taşıdığı kolileri, yaptığı yardımları paylaşan insanların psikolojine bakalım.
Her Şeyi Çekme Hastalığı Ve Aşağılık Kompleksi
Fotoğraf çekmek çokcaları tarafından anı ölümsüzleştirmek olarak sunulsa da, günümüzde birey için dürtüsellik haline gelmiş, öyleki 7-8 yıl önce kadraja girmeye utanan-çekinen insanlar kendi selfilerini sosyal medyaya atmadan hayatından tatmin olamaz hale gelmiştir. Başta narsistik eğilimler göze çarpsa da biz şüpheci yaklaşan kişiler için derinlerde barındırılan bir aşağılık duygusu göze çarpar.
İnsanoğlu beğenmek ve beğenilmek ister. Bu tabiatının en kadim öğretilerinin nefis, arzu olarak nitelendirdiği bir çeşit temel narsizmin ürünüdür. Her birey kendini sunuş biçimi geliştirmiş, bundan doyum sağlamıştır. İnsanlık tarihi daha en başlarda bunu mağaralara çizdikleri hiyoragliflerde sunmuş olsa da, bu artık günümüzde çok daha kolay. İnsanların telefonlarına karşı geliştirdiği dürtüselliğin bir sonucu olarak fotoğraf çekmekde sıradanlaştı.
Aşağılık Kompleksi
Adler her insanın doğduktan sonra bakıcısına muhtaç olması nedeniyle başta bir değersizlik(aşağılık duygusu) barındırdığını söyler. Bu belli koşullar ve durumlar aracılığıyla yenilebilir ve bu duygudan uzaklaşılır. Ancak kişi için uygun alan bulunmaması, kendini yeterli gösterebileceği bir durum oluşmaması kişide yetersizlik duygusunu pekiştirir ve birey yapacağı davranışların öncesinde onaylanma ihtiyacı hisseder.
Fotoğraf Çekme Motivasyonları
Yapılan araştırmalarda iki binli yıllarda doğan ortalama bir bireyin yaşamı boyunca yaklaşık 25,000 özçekim paylaşacağı öngörülmüştür.
İnsanların aşırı fotoğraf çekme (selfi, çevre, tatil yeri, gerçekleşen bir olay) bir takım narsist ve aşağılık kompleksi eğilimlerine bağlama olanağı görüyorum. Birey kendini sunuş tarzı ve becerisine göre değer kazanabildiği sosyal ağlarda içindeki yetersizlik duygusundan uzaklaşabilmek için onay alacağını düşündüğü bedenini sergileme eğilimi gösteriyor. Özellikle kadınların "cinsel obje" olarak nitelendirilmesine kadar varan bir sunuş şekli; temelde bu motivasyona dayanıyor. Kişi aldığı onayın bir sonucu olarak beslediği narsizmiyle kendi bedenine yabancılaşarak nesneleştiriyor.Özellikle sosyal medya aracılığıyla kendi profiline gözlemci olarak bakabiliyor olması bunu besler. Bu kişilerin benlik değerlerinde azlama görülür.
"Kardeşim Koli Taşıyacağımda Beni Bi Çeker Misin?"
Depremzedenin mahremiyet alanının ihlal edilmesini de kapsayan etik faktörün dışında kişinin yardım etme motivasyonunu diğer insanlara; sosyal ağlar ile aktarma ihtiyacı hissetmesi, kendi özünde barındırdığı aşağılık(yetersizlik) kompleksinin sonucu olarak değerlendirebileceğimizi düşünüyorum. Kendi etki alanı doğrultusunda kendini topluma sunma fırsatı bulan birey; kolileri taşıdığını, alana gittiğini, yardım ettiğini belgeleyerek insanların onayına sunuyor. Kriz anlarında toplum tarafından olağanüstü bir olayda insanlar birilerinin müdahale ediyor oluşunu görmeyi onaylıyor. Bunun dışında aşağılık kompleksi barındıran birey kendisine "sunulan" popülerlik fırsatını değerlendirmekten geri durmuyor, o da alıyor eline bir koliyi. Biliyor ki sosyal medya bunu sağlayabilir ve meşrulaştırabilir. Çünkü herkes öyle. (bak şunun oğluda gitmiş, komşunun oğlu paylaşmış, helal olsun be bizim çocuklara, biz şu kadar yardım yaptık)
Yani totalde bu aşağılık kompleksine dayanıyor. Kişiye hissettiği yetersizlik duygusunu telafi edebileceği bir an geldi ve hareket alanı doğrultusunda toplumdan alacağı onaylanma onun popülerliğini arttıracak. Maalesef..
