Kendini Gerçekleştiren Kehanet ve Stereotip Tehdidi

Beklentiler, varsayımlar ve olacağı vardılar.. Gelin sizlerle sosyal psikoloji bağlamında kendini gerçekleştiren kehanete ve stereotip tehdidinin ne olduğuna bir örnekle beraber bakalım.

Kendini Gerçekleştiren Kehanet ve Stereotip Tehdidi

Kendini gerçekleştiren kehanet; kısaca kişinin beklentiye denk düşecek şekilde davranmasıdır. İnsanlar görüştükleri kişilere dair aldığı izlenimlerden yola çıkarak bir süre sonra o kişinin belli bir durumda nasıl davranacağına dair beklenti oluşturur, ya da siz kendinizi o durumda ne yapabileceğinize dair bir takım varsayımlarınız, beklentiniz vardır. Bir süre sonra siz bu inancı doğrulayacak şekilde davranmaya başlarsınız. İnsanlar bazı gruplar için de önsel inançlara sahip olabilir. Stereotip tehdidi ise; diğer gruba dair yine benzer bir şekilde oluşturulan beklenti doğrultusunda, diğer insanların ona uygun şekilde davranmaya başlaması ve bizimde istemeyerek de olsa stereotipi doğrulayacak davranışlarda bulunmamızdır. Stereotip tehdidinde beklentinin barındırdığı özelliklere göre yargılanacak olmak da kritiktir.

İki takım taraftarının birbiri hakkında zaten var olan olumsuz stereotipleri -özellikle “düşman” sterotipi bağlamında- birbirlerine karşı güttükleri saldırgan düşüncelerin ve beklentilerin doğrulandığı görülüyor. Burada iki taraftar grubunun da ilk amaçları kavga olmasa da, bunu fitilleyen hareketler yapmaktan geri durmamaları (örneğin tahrikkar söylemler, aynı ortama kasıtlı girmek) sonucu var olan stereotipleri doğrularcasına birbirlerine saldırmaları kaçınılmaz oluyor. Esasında önceden var olan “kavga olucak” beklentisine denk düşen davranışların desteklediği bir olay söz konusu. Taraftarların bir kısmının bunu istemeyeceğini, ancak iki tarafında bunu destekler nitelikteki hareketlerinin olması, bundan kaçınılamayacağını duygusunu pekiştirmiş olabilir. Ve fiziksel mesafenin de azalmasıyla kaçınılmaz son olarak kehanet kendini gerçekleştirmiş oluyor.